ایسنا نوشت: کوروش امیرینیا معاون برنامهریزی متوسطه دفتر تالیف کتابهای درسی ابتدایی و متوسطه نظری در پاسخ به مواردی که در برخی خبرگزاریها و فضای مجازی نسبت به کتابهای درسی فارسی دوره دوم متوسطه مطرح شده است، گفت: کتاب درسی به عنوان یکی از اجزاء مهم بسته آموزشی در فرآیندی حسابشده و متناسب با منطق اسناد بالادستی از جمله سند برنامه درسی ملی و راهنمای برنامه درسی حوزه تربیت و یادگیری با تأیید استادان و صاحبنظران شورای برنامهریزی درسی و اعتباربخشی توسط تعداد زیادی از استادان و دبیران سراسر کشور تهیه و تدوین میشود. در این راستا کتابهای درسی فارسی دوره دوم متوسطه نیز از سال ۱۳۹۵ همسو با برنامه درسی ملی، نو نگاشت بوده و در سه سال گذشته متنی از این کتب حذف نشده است.
امیرینیا یادآور شد: در تولید کتابهای جدید و نو نگاشت دوره دوم متوسطه، مهمترین اصل، رعایت خواستهها و انتظارات سند برنامه درسی ملی بوده است و همین امر سبب شده تا کتابهای جدید ساختار و محتوایی متفاوت از کتابهای قبلی داشته باشند. بنابراین کتابهای قبلی از مهر ۱۳۹۵ در مدارس تدریس نمیشود و تمامی موارد ذکر شده توسط نویسنده از کتابهای مربوطه حذف نشده بلکه مربوط به کتابهای قبل از سال ۱۳۹۵ است. شورای برنامهریزی درسی و گروه تألیف سعی کرده است تا حد امکان از متون کتابهای درسی ادبیات ۴۰ سال گذشته در صورت تناسب با اهداف و سرفصلهای کتابهای جدید استفاده کند. با نگاهی به تاریخ کتابهای درسی به خوبی میتوان فهمید که در گذر زمان، محتوای کتابهای درسی با توجه به ضرورتهای مختلف آموزشی، اجتماعی و فرهنگی اصلاح و بازنگری شده و تغییر یافته است.
معاون برنامهریزی متوسطه دفتر تالیف کتابهای درسی ابتدایی و متوسطه نظری افزود: در انتخاب شاعران و نویسندگان اصل بر انطباق متون نظم و نثر با موضوع و اهداف برنامه درسی زبان و ادبیات، رعایت سیر زمانی (گذشته و امروز) و پرهیز از متون دارای اندیشههای جهتدار و ... است. بنابراین کتاب درسی جایی برای معرفی اندیشههای اشخاص خاص نیست که منتهی به سهم خواهی فرد یا افراد باشد. متن دروس با تشخیص شورای برنامهریزی درسی، نتایج ارزشیابی پایانی و مکاتبات دبیران در طی چند سال یکبار حذف، اصلاح یا افزوده میشود.
وی یادآور شد: از آنجا که هر تحولی در حوزه آموزشی به ویژه زبان و ادبیات فارسی، مستلزم آشنایی با فلسفه آن و تعدیل عادتهای قبلی در تدریس است، لذا طبیعی است برخی از همکاران با ابهامات، پرسشها و چالشهای ذهنی و عملی مواجه شوند. از این افراد به ویژه فعالان عرصه کنکور درخواست میشود آموزههای جدید این حوزه یادگیری را با مراجعه به پیشگفتار کتابها و راهنمای معلم مطالعه کنند تا بیشتر و بهتر در جریان چرایی تغییرات کتابهای فارسی دوره متوسطه قرار بگیرند.
امیرینیا در ادامه شیوه ارائه مباحث آموزشی پرداخت و اظهار کرد: شیوه ارائه مباحث آموزشی بر اساس منطق برنامه درسی، مهارتی و کاربردی بوده و هدف اصلی در این رویکرد تسهیل فرآیند آموزش، یادگیری، پرورش قدرت تحلیل، توانایی تولید متن و توانایی شناخت و بهکارگیری علوم ادبی در بررسی متون ادبی است. بنابراین مباحثی مثل شعر، داستان، حکایت، دستور و آرایههای ادبی به شکلی تازه در ساختار کتابها مطرحشده است.
معاون برنامهریزی متوسطه دفتر تالیف کتابهای درسی ابتدایی و متوسطه نظری در پایان متذکر شد که از استادان و صاحبنظران دعوت میشود قبل از هر نقد و نظری در خصوص ساختار و محتوای کتابهای فارسی به راهنمای معلم کتابهای زبان و ادبیات فارسی دوره اول و دوم متوسطه مراجعه کنند تا از سرفصلها و موضوعات مصوب برنامه آگاهی داشته باشند. هر متنی که در کتاب آمده منطبق بر منطق برنامه درسی بوده است.
- توضیح یک مؤلف کتاب درسی درباره حذفیات کتابها
محمدرضا سنگری که در تألیف کتابهای درسی همکاری داشته است، درباره تغییرات و حذفیاتی که در کتابهای درسی ادبیات فارسی اتفاق میافتد، توضیح داد.
این نویسنده، پژوهشگر و مؤلف کتابهای درسی زبان و ادبیات فارسی در پی انتشار فهرستی با عنوان «حذفیات کتابهای درسی ادبیات فارسی» که در فضای مجازی دست به دست میشود و از حذف شعر و داستانهایی از ادبیات کلاسیک و معاصر و جایگزینی متنها و نامهایی دیگر حکایت دارد و البته سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی امروز به این موضوع واکنش نشان داد و اعلام کرد در سه سال گذشته متنی از کتابهای فارسی حذف نشده است، اظهار کرد: من در دورهای در تألیف کتابهای درسی بودهام، اما بعدها ارتباط من کمرنگتر بوده است. گاه تصمیمگیریهای بعدیای میشد که در این تصمیمگیریها چندان نقشی نداشتم.
او افزود: من نزدیک به ۱۵ سال است که دیگر مسئول گروه ادبیات سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی نیستم. فقط گاهی مرا در تیم تألیف دعوت میکردند و من هم با دوستان گروه همکاری و همفکری داشتم. اینکه به چه دلیل درسی را برداشتهاند و یا چرا درسی افزوده شده و یا اینکه تغییراتی ایجاد شده، مسئول گروه ادبیات سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی بهتر میتوانند توضیح دهند و هر توضیحی که من بدهم ممکن است توضیح نادرست یا ناقصی باشد.
سنگری در توضیح چرایی حذف یا اضافه شدن متنها به کتابهای درسی ادبیات فارسی، گفت: گاهی افرادی در حذفیاتی که وجود دارد بزرگنمایی میکنند. آنها معمولا با واقعیتهای کتابهای درسی آشنا نیستند. گاهی اوقات برخی از حذفها پیشنهاد خود دبیران است زیرا معمولا از آنها نظرسنجی و نظرخواهی میکنند، یا دبیران نقدهایی میفرستند که باعث میشود درسی حذف یا درس دیگری اضافه شود. اینطور نیست که ما تصور کنیم هر درسی را هر کس و هر وقت که دلش خواست میتواند حذف کند و یا درس دیگری را وارد کتابهای درسی کند و یا راحت آن را بردارد. آنجا شورایی وجود دارد که اعضایش درباره درسها نظر میدهند و آنها را بررسی میکنند.
او با بیان اینکه شاید یک از دلایل حذفها درخواست دبیران باشد، خاطرنشان کرد: ممکن است دبیران بگویند فلان درس هیچ تناسبی ندارد و قابل تدریس نیست و یا درس بهتری وجود دارد که میتواند جایگزین آن شود یا بچهها از فلان درس لذتی نمیبرند. پس صرفا اینکه این درس برای فلان شخصیت است که متعلق به جناح اینطرف است یا آنطرف یا به چهرههای قبل از انقلاب برمیگردد، در تألیف کتابهای درسی مطرح نیست. حال ممکن است برخی نسبت به آن حساسیت به خرج بدهند که مثلا این داستان چون برای غلامحسین ساعدی بوده و یا این شعر چون برای اخوان یا برای فلان کس بوده شما حذف کردهاید و در واقع دارید مخالف میکنید یا هر انگاره دیگری، درست نیست.
این مؤلف کتابهای درسی سپس بیان کرد: کتابهای درسی پشتوانه دارد و حداقل چندین مجموعه درباره آنها فکر و بحث و بررسی و سپس از معلمان نظرخواهی میکنند. پیش از اینکه کتاب چاپ شود آن را در سایت میگذارند و معلمان آن را میبینند. سازمان نیز بازخورد آن را میبیند. ممکن است چند معلم گفته باشند این درس، درس مناسبی نیست. حتی ممکن است از یک شخصیت انقلاب درسی حذف شود، اصلا اینطور نیست که خدای نخواسته از سر مخالفت با ارزشهای انقلاب باشد؛ بلکه دبیران به این نتیجه رسیدهاند که این درس، درس مناسبی نیست. گاهی وقتها هم خواهندگانی هستند که متقاضی مطرح شدن در کتابهای درسی هستند، گاهی درسی متناسب با این خواستهها وارد کتاب درسی میشود، اما بعد معلوم میشود که این درس خیلی هم مناسب نبوده و عکسالعمل دبیران را در پی داشته است. من موارد بسیار اینچنینی دیدهام. گاهی دبیرانی ما را دیده و گفتهاند «تو را به خدا این درس را بردارید زیرا مورد اقبال بچهها نیست»، در حالی که ممکن است این درس برای یک شخص نامآور و نویسنده مشهور باشد اما مورد علاقه دانشآموز نباشد، آن وقت آن درس عوض میشود. آن وقت کسانی میآیند و بدون اینکه عقبه این ماجرا را بدانند، برخوردهای اینطوری میکنند.
نظر شما